Üveit Nedir?

Göz, insan vücudunun en karmaşık ve hassas organlarından biridir. Görme işlevinin temel taşı olan bu organ, birçok farklı yapıdan oluşur. Bu yapılar, bir bütün olarak çalıştıklarında berrak, net ve doğru bir görme sağlanır. Ancak bazı durumlarda gözün iç yapılarında oluşan iltihaplar, görme kalitesini ciddi ölçüde etkileyebilir. İşte bu iltihaplardan biri de, tıpta "üveit" olarak adlandırılan, sinsi ama son derece etkili bir göz hastalığıdır.

Üveit Nedir?

Üveit, gözün orta tabakasını oluşturan ve "uvea" adı verilen dokunun iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Uvea, iris (gözün renkli kısmı), siliyer cisim (gözün şeklini koruyan ve sıvı üreten yapı) ve koroid (retinayı besleyen damar tabaka) olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Bu yapılar iltihaplandığında, görme netliği bozulabilir, gözde ağrı, kızarıklık ve ışığa hassasiyet gibi belirtiler oluşabilir.

Üveit yalnızca gözün kendisini değil, aynı zamanda sistemik hastalıkların da bir habercisi olabilir. Romatizmal hastalıklar, enfeksiyonlar ya da bağışıklık sistemi bozuklukları, üveit gelişimine zemin hazırlayabilir. Bu yönüyle, yalnızca bir göz hastalığı değil; aynı zamanda tüm vücudu ilgilendiren çok katmanlı bir sağlık sorunudur.

Üveitin Türleri

Üveit, iltihabın yerleştiği bölgeye göre dört ana gruba ayrılır:

Ön Üveit (Anterior Üveit): En sık görülen türdür. Genellikle iris ve siliyer cismi etkiler. Gözde kızarıklık, ağrı ve ışığa karşı hassasiyet ile kendini belli eder. Çoğu zaman tek gözde başlar.

Orta Üveit (Intermediate Üveit): Vitreus (gözün içini dolduran jelimsi sıvı) ve etrafındaki yapılar etkilenir. Görme bulanıklığı ve hareketli noktalar (floaters) sıkça görülür.

Arka Üveit (Posterior Üveit): Koroid ve retina etkilenir. Görme azalması, nesneleri bulanık ya da bozuk görme bu türde belirgindir. Daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Panuveit: Uveanın tüm bölgeleri etkilenmiştir. En ağır ve kontrolü zor olan türdür. Genellikle sistemik bir hastalıkla ilişkilidir.

Üveit Neden Olur?

Üveitin nedenleri oldukça çeşitlidir ve bazen hiçbir neden bulunamayabilir. Ancak genel olarak aşağıdaki sebepler öne çıkar:

Enfeksiyonlar: Tüberküloz, sifiliz, herpes virüsü, toksoplazma gibi enfeksiyonlar.

Otoimmün Hastalıklar: Behçet hastalığı, ankilozan spondilit, romatoid artrit, lupus gibi bağışıklık sistemi bozuklukları.

Travmalar: Göze alınan darbeler, ameliyat sonrası komplikasyonlar.

İlaçlar: Bazı ilaçlar nadir de olsa üveit gelişimine sebep olabilir.

İdiopatik Üveit: Tüm testlere rağmen nedeni bulunamayan üveit vakaları.

Belirtiler Nelerdir?

Üveit, belirtileri açısından çok yönlü bir hastalıktır. Türüne ve şiddetine göre aşağıdaki semptomlar gözlenebilir:

Gözde şiddetli ağrı

Göz kızarıklığı

Işığa bakamama (fotofobi)

Görme bulanıklığı

Gözde uçuşan cisimler görme (floaters)

Görüş alanında gölgeler

Göz sulanması

Belirtiler genellikle ani başlar ve hastayı rahatsız edecek düzeydedir. Bazı kronik türlerinde ise yavaş ilerleyen ama kalıcı hasar bırakan bir seyir gözlenebilir.

Tanı Süreci

Üveit tanısı, yalnızca gözdeki bulgulara bakılarak konulmaz. Göz muayenesi kadar hastanın sistemik durumu da göz önünde bulundurulur. Tanı aşamasında şu testler devreye girer:

Göz Dibi Muayenesi: Gözün iç yapıları detaylı incelenir.

Göz Ultrasonu (B-Scan): Opak medya durumlarında kullanılır.

OCT (Optik Koherens Tomografi): Retina tabakası detaylıca incelenir.

Kan Testleri: Enfeksiyon ya da otoimmün hastalık belirtileri araştırılır.

Akciğer Grafisi: Özellikle sarkoidoz ve tüberküloz gibi sistemik hastalıklar için yapılır.

MR/BT Görüntüleme: Nadir vakalarda, sinirsel yapıların değerlendirilmesi için kullanılır.

Üveit Tedavi Yöntemleri

Üveit tedavisinde amaç, iltihabı kontrol altına almak ve komplikasyonları önlemektir. Bu doğrultuda uygulanan başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

Kortikosteroidler: İltihabı baskılayan en etkili ilaç grubudur. Damla, enjeksiyon ya da sistemik olarak verilebilir.

İmmünsüpresif İlaçlar: Bağışıklık sistemini baskılayarak iltihabı kontrol altına alır. Özellikle otoimmün hastalıklarla ilişkili üveitlerde kullanılır.

Antibiyotik ve Antiviral İlaçlar: Enfeksiyona bağlı üveitlerde etken mikroorganizmaya yönelik tedavi uygulanır.

Miydriatik Damla: Göz bebeğini genişleterek ağrıyı azaltır ve iris yapışıklıklarını önler.

Ameliyat: Kronik veya komplikasyon gelişmiş vakalarda vitrektomi (göz içi sıvısının alınması) gibi cerrahi müdahaleler gerekebilir.

Komplikasyonlar

Tedavi edilmediği ya da geç kalındığı durumlarda üveit ciddi komplikasyonlara neden olabilir:

Katarakt: Göz merceğinde bulanıklık gelişebilir.

Glokom: Göz içi basınç artışı, optik sinire zarar verebilir.

Retina Dekolmanı: Retina tabakası yerinden ayrılarak körlüğe yol açabilir.

Makula Ödemi: Görme merkezinde sıvı birikmesiyle oluşur.

Kalıcı Görme Kaybı: Özellikle panuveit gibi şiddetli vakalarda geri dönüşsüz hasar meydana gelebilir.

Yaşam Kalitesi ve Üveit

Üveit, yalnızca fiziksel değil, psikolojik ve sosyal etkileriyle de bireyin yaşam kalitesini doğrudan etkileyebilir. Sürekli tedavi gereksinimi, sık kontrol muayeneleri, ilaçların yan etkileri ve görme kaygısı hastalarda anksiyete ve depresyon gibi ruhsal bozukluklara yol açabilir. Bu nedenle, sadece göz sağlığı değil, hastanın psikolojik durumu da dikkate alınmalıdır.

Üveit ve Günlük Yaşam

Üveit tanısı almış bireyler için bazı yaşam önerileri:

Güneş gözlüğü kullanarak ışık hassasiyetini azaltmak

Enfeksiyonlardan korunmak için hijyene dikkat etmek

Bağışıklık sistemini güçlendirecek beslenme düzenine geçmek

Doktor kontrollerini aksatmamak

Kortizon kullanımı varsa yan etkilerine karşı dikkatli olmak

Stresi minimumda tutmak

Üveit, göz sağlığını tehdit eden, zamanında müdahale edilmediğinde kalıcı hasarlar bırakabilen karmaşık bir hastalıktır. Ancak doğru tanı, zamanında tedavi ve disiplinli bir takip süreciyle hastalık kontrol altına alınabilir. Üveitin sinsi ilerleyişine karşı dikkatli olmak, belirtileri hafife almamak ve göz sağlığını ciddiyetle ele almak, görme yetimizin korunması açısından hayati önem taşır.

 

Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.