Şimdi İletişime Geçin!

MENÜ

Lens Nötralizasyonu

nöralizayon prensibi nedir

Herhangi bir lensin ortalama diyoptrik gücü diyoptrik güçleri bilinen lensler kullanılarak belirlenebilir. Bu prensibe nötralizasyon prensibi denir. Nötralizasyon prensibi elimizdeki lensin sahip olduğu diyoptrik gücü ortalama belirlemek için, tersi diyoptrik eşit gücü ile (konkav lensi konveks lensi ile konveks lensi konkav lens ile) nötralize etme (sıfırlama) prensibidir.

LENSLERİ EL İLE TANIMA

El ile tanımada hiçbir yardımcı cihaz veya materyal kullanmaksızın elimizdeki lensin konkav (-) veya konveks (+) bir lens olduğu ve Cyl. diyoptri gücüne sahip olup olmadığını belirleyebiliriz.

Elimize aldığımız bir lensin merkez kalınlığı kenar kalınlığına göre büyük ise (+) konveks bir lens olduğunu anlayabileceğimiz gibi lensi bir yazının üzerinde ilerletir isek yazıdaki harfler ilerleme yönünün aksi istikametinde hareket ediyor ve yazı gerçek boyutlarına göre büyümüş olarak görülüyor ise konveks (+), bir lens olduğunu anlayabiliriz.

Elimize aldığımız bir lensin merkez kalınlığı kenar kalınlığına göre ince ise konkav (-) diyoptrik gücüne sahip bir lenstir. Bir yazı üzerinde elimizdeki lensi yazı üzerinde ilerletir isek yazıdaki harfler lens ile aynı yönde ilerliyor ve yazı gerçek boyutundan daha küçük görülüyor ise elimizdeki lensin konkav (-) bir lens olduğunu anlayabiliriz.

Elimizdeki konkav veya konveks lensin üzerinde Cyl. diyoptrik gücü olup olmadığının tespiti ise çapraz makaslama hareketi ile ve lensin kenar kalınlığına bakıldığında belli bir eksende kenar kalınlığının farklı olması lensin üzerinde Cyl. bir diyoptrik gücün bulunduğunu tespit ederiz.

El ile tanımada lensin konkav veya konveks olduğunu; Sph. ve ya Cyl. Diyoptrik gücüne sahip olduğunu belirleyebiliriz. Başka bir yardımcı malzeme kullanmadan diyoptrik gücü belirleyemeyiz.

NÖTRALİZASYONDA TEMEL PRENSiP

Nötralizasyon konusu; optik gücü bilinmeyen bir lensin bu gücünü basit olarak, herhangi bir cihaz ve alet olmaksızın, lensin gücünü sıfırlayan bir lens ile beklemeyi sağlayan bir metottur.

Bu işlem deneme kutusu veya Nötralizasyon Seti'nin yardımı ile yürütülür (Lenslerin üzerinde diyoptrileri belirtilmiş Sph. ve Plan Cyl. lenslerin 0.25 diyoptri aralığı ile bulunduğu kutu). ihtiyaç duyulan diğer ekipman parçaları ise sadece yatay ve dikey kolları bulunan bir kesilen hatlar kartıdır (Crossline Chart). Bu kartın olmaması halinde Windows Bars denen çubuk faydalı olabilir.

Nötralizasyon; bir cismin, bir terazi kefesinde tartılmasına benzetilebilir. Terazinin bir gözüne bir cisim bırakılır ve diğer göze standart ağırlıklar konularak, terazi kefelerinin aynı düzeye gelmelerine kadar ağırlık koymaya devam edilir. Benzeri yolla diyoptrik gücü belli olan bir lensin üzerine, Diyoptrisi saptanmak istenilen lens konularak, bu ikisinin kombine edilmiş optik gücü 0.00 olduğunda Lensler Nötralize edildi denilir ve önceki lens üzerine konulan lenslerin diyoptrik değer toplamının, diyoptrisi önceden belli olan lensinkine eşit olduğu söylenir. Metot, aslında bir deneme - yanılma sistemi olup, deneyim ve uygulama ile hız ve emniyet kazanılmaktadır.

Lensin kalınlığı ve diğer komplikasyon ihmal edilir ise, başka lensler kombinasyonu ile nötralize edilerek sıfırlanacak olan test altındaki bir lensin diyoptrik gücünün, bu lenslerin toplam gücüne eşit olduğu ancak ters işaretli, tersi güçte bulunduğu kabul edilir. Örneğin; +1.00 D'Iik bir lens, -1.00 D gücü olan bir lens ile nötralize edilerek birleşik güç 0.00 D olur.

ÇARPRAZ VE MAKASLAMA HAREKETLERİ

Eğer kesişen kolları olan bir kart veya nişan levhasına doğru, 0.00 diyoptrili lens ile bakılarak cam kenar hattına dik yönde aşağı yukarı ve bir kenardan diğer kenara doğru hareket ettirilir ise, bakılan nişan levhasında bir hareket olmayacaktır. Ancak bu deneme, konkav Sph. bir lens ile bakılarak tekrarlandığında, lensin çapraz yönde hareket ettirilmesi ile görüntünün lensin hareketinin aynı yönünde, hareket ettiği görülecektir. Bu duruma aynı yönde hareket denilir. öte yandan, deney konveks bir lens ile yapıldığında aksi yönde hareket görülür ve bakılan hedef daima lensin hareketinin aksi yönünde hareket ediyormuş gibi görülür. Bu çapraz hareketler üzerinde yapılan kontrole göre, bu hareketlerin artık olmadığının anlaşılması ile nötralizasyon durumunun meydana geldiği esasına dayanır.

Nötralizasyon kuralının, belirgin bir özelliği konveks lenslerin aksi yönde harekete neden olduğudur. Eğer orta veya yüksek diyoptrik güçte konveks bir lens, gözden yeterli bir uzaklıkta tutularak hareket ettirilir ise aksi yöndeki bir hareketin aynı yöndeki hareket ile değiştiği görülecektir. Çok farklı olan görüntü hareketinden; reçetesi bilinmeyen bir lensin Sph. veya astigmatik olduğunun belirlenmesinde yararlanılır. Döndürme testinde, kesisen karta bakılırken lens, saat yelkovanı istikametinde veya bunun aksi yönünde çevrilir. Kesişen kartın kolu bu çevirmeye rağmen dik ve yatay durumlarını muhafaza ediyor ise lensin sadece Sph. bir lens olduğuna hükmedilir.

Astigmatik lensler çok farklı bir durum gösterir. Bu dönme esnasında, kesilen hat çizgisi birbirinden farklı yöne hareket eder.

Makaslama hareketi, astigmatik bir lenste iyi bir hesaplama ile esas meridyenin yerine konulabilir. Bu meridyenler, kesişen hatlara tamamen paralel ise makaslama etkisi kaybolur.

Bu kuralların konulmasının nedeni; lens kalınlığının hataya neden olması ve ayırımın ise hatayı azaltmasıdır. Lenslerin, birbirine temas halinde iken çizilmeye karşı korunmasına dikkat edilmelidir. Nötralize edilen bir lensin, diyoptrik gücünü yazarken yapılan bir hatada, diyoptrik güç işaretinin değiştirilmesi işleminin unutulmasıdır.

SFERİK LENSLERİN NÖTRALİZASYONU

Optikte kullanılan boyca büyültme teriminin, cismin boyutundaki büyüklük- kütüklük değişimini belirten, bir ifade olduğuna işaret etmek gerekir. Konkav lenslerin sağladığı büyütme, görünür (sanal) ve düz olmaktadır. Diyoptrisi bilinmeyen konkav bir lensin diyoptrik gücünü - 4.00 D olarak tahmin edilir ise, buna uygun olarak + 4.00 D'lik bir konveks lens alınarak kol boyu uzaklıkta iki lens birlikte tutulur ve kesişen hattaki çizgi hareketinin aynı yönde veya aksi yönde olduğuna bakılır. Eğer hareket aynı yönde ise lensin yüzeyinde konkav diyoptrik gücün bulunduğu lens diyoptrisi nötralize olmadığı ve diyoptrisi bilinmeyen deneme lensinin - 4.00 D'den daha yüksek değerde konkav bir lens olduğu anlaşılır. Yani birleşik lensin diyoptrik gücü sıfırlanmamıştır. Eğer aksi yönde bir hareket görülür ise + 4.00 D'Iik nötralizasyon lensinin, bu iki lens içinde daha kuvvetli olduğuna hükmedilerek bilinmeyen lensin - 4.00 D'den daha zayıf olduğu söylenir. Her iki halde de hareketin miktarı nötralizasyona ne derece yaklaşıldığını belli eder.

ASTİGMATİK LENSLERİN NÖTRALIZASYONU

Bir lens kol boyu uzaklıkta bir cisme tutularak kendi etrafında döndürülerek yazının bir eksende büyüyüp bir eksende küçülmesi ile lensin Cyl. gücü var olduğu anlaşılır. Bu tip lensin nötralizasyonunu yapabilmek için elimizde diyoptrileri belli olan Sph. lenslerin yanında Cyl. diyoptri ve ekseni bilinen lenslerin bulunması gerekir.

Astigmatik lenslerin nötralizasyonu, bazı prensiplere dayanmaktadır. Bu çeşit lenslerin nötralizasyonu için aşağıdaki kural uygulanmaktadır.

Test altındaki lensin, prensipal meridyenlerini, kesişen hattın makaslama etkisinin kaybolmasına kadar hareket ettirerek dik duruma gelmesi sağlanmalıdır. Kuralda anlatılmak istenen, bir Sph. lensle dikey meridyenin nötralize edilmesidir. Bu amaçla -2.00 D'lik gütte bir nötralizasyon lensine ihtiyaç olduğunu farz edelim. Bu noktada, iki metot birinden ayrılmaktadır. Vertikal (dikey) meridyen nötralizasyona ulaştığı halde, lense Cyl gücünü gösteren Horizantal (yatay) meridyende kesisen hareketin devam ettiği görülmektedir. Bu hareket lensin dikey aksına gerekli olan plan Cyl. güçteki bir Sph. nötralizasyon miktarının ilavesi ile nötralize edilir.

Nötralizasyon için uygun bir hareket sekli. aşağıdaki gibi olur.

Test altındaki lensin kendisi ile temas halindeki Sph. nötralizasyon lensi birlikte tutularak kenardan kenara hareket ettirilmesi esasında vertikal hattın geriye kalan horizantal hareketi not edilerek, Cyl. gücün birinci tahmini yapılabilir. Örneğin az miktardaki bir ters hareket +0.50 D'lik bir Cyl. güç eklenmesini gerektirir. Daha sonra nötralizasyon setinden alınan -0.50 D'lik Cyl. bir lens dikey aksi yönünde tutularak daha önce -2.00 D olarak bulunan nötralizasyon Sph. lensi ile temas ettirilir. Pratikte teste tabi lensin bir elde, nötralizasyon lenslerin diğer elde tutulmasının uygun olduğu ve üçünün mümkün olduğu kadar birbirine yakın tutulması gerektiği anlaşılmıştır. Nötralize edilecek lensin aksının doğru yönde olması çok önemlidir. Makaslama etkisini arttıracağı için herhangi bir hata hemen fark edilir. Doğru olan nötralizasyon Cyl. gücü bulunana kadar bütün lensin kombinasyonunu tamamen birlikte kullanılması sureti ile horizantal meridyende kesişme testi yapılır. Bütün kesişme hareketleri ortadan kalkınca nötralizasyon lenslerinin işaretleri tersine çevrilerek lensin reçetesi yazılır.

Nötralizasyonun yalnız basına, teste tabi lensin iki yüzeyi arasında bölünmüş olan toplam diyoptrik gücüne ilişkin bilgi vermediğinin bilinmesi önemlidir. Başka bir deyim ile nötralizasyon işlemi bize lensin her bir yüzey diyoprileri hakkında bilgi vermez. Bu husus ancak bir lens ölçer aletinin lensmeter (sferometre) yardımı ile belirlenir.

YÜZEY EĞRİLİĞİNİN NÖTRALIZASYONA ETKİSİ

Eğrilikli lenslerin nötralizasyonu bir zorlama noktası gösterir. Bir lensin arka tepe gücünün kontrolü için, nötralizasyon lensinin ön tepe noktası arka yüze temas edecek şekilde yerleştirilmesi gerekir, ancak bu istem tam olarak gerçekleştirilememektedir. Uygulamada eğrilik yarıçapları farklı olduğundan iki cam yüzeyi arasında 3-6 mm genişlikte bir hava boşluğu kalmaktadır. Normal prosedürde, yakın temas sağlayabilmek için nötralizasyon lensleri diğer ön yüze değecek biçimde tutulur. Bu durumda elde edilen sonuç sadece ön yüz tepe gücüdür. Bu nötralize gücü olarak da bilinir ancak bu güç arka tepe gücü ile aynı değildir ve daha zayıftır.

Konkav lensler için bu fark ihmal edilecek kadar kütük ise de, konveks lensler için, bu fark belirgin şekilde görülür. Örneğin + 6.00 D arka tepe gücü olan, orta kalınlıkta normal bir lens, ön yüzü gücü +5.75 D olan bir lensle nötralize olabilir. Dikkatli hesaplanmış bir avans miktarı gözetilmediğinde +2.00 D'den daha yüksek eğrilikli (+) konveks lenslerin gücünün kontrol metodu olarak, nötralizasyonun başarısızlığını kabul etmek gerekir. Bunun için fokometreye ihtiyaç vardır.

Özetle;

Hiçbir cihaz ve materyal kullanmadan elimizdeki lensin konveks veya konkav bir lens olduğunu ve cyl diyoptrik güce sahip olup olmadığını tespit ettikten sonra lensin sahip olduğu diyoptrik gücün tersi diyoptrik eşit güç ile yani konkav lensi konveks lens ile, konveks lensi de konkav lens ile nötralize etme prensibidir.

Nötralizasyon kuralının, belirgin bir özelliği konveks lenslerin aksi yönde harekete neden olduğudur. Konkav lenslerin sağladığı büyütme, kelimenin normal anlamına göre sanal ve düz olmaktadır. Bir lens kol boyu uzaklıkta bir cisme tutularak kendi etrafında döndürülerek yazının bir eksende büyüyüp bir eksende küçülmesi ile lensin cyl gücünün var olduğu anlaşılır. Bu tip lenslerin nötralizasyonunu yapabilmek için elimizde diyoptrileri belli olan sph lenslerin yanında cyl diyoptrik gücü ve ekseni bilinen lenslerin bulunması gerekir.

Bombeli lenslerin nötralizasyonu ise zordur. Bir lensin arka tepe gücünün kontrolü için, nötralizasyon lensinin ön tepe noktası arka yüze temas edecek şekilde yerleştirilmesi gerekir. Ancak bu sistem tam olarak gerçekleştirilememektedir. Konkav lensler için bu fark ihmal edilecek kadar küçük ise de, Konveks lensler için bu fark belirgin şekilde görülür.

Lens yüzey eğriliği fazla olduğundan lensin merkezdeki küçük bir kısmı ile nötralizasyon sınırlıdır. Lens doğru nötralize edilmiş olsa bile kenar kısımlarında nötralizasyon tam olarak sağlanamayabilir.

 

Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.

Hipotenüs Hipotenüs® Yeni Nesil E-Ticaret Sistemleri ile Hazırlanmıştır.