MENÜ
Skleral kontakt lensler kornea, limbus ve anterior sklerayı örten korneoskleral kontakt lenslerdir. Skleral lensin korneayı örten bölümü 'optik', sklerayı örten kısmı da 'haptik' olarak isimlendirilmektedir. Geçmişte bu nedenle skleral lensler haptik lensler olarak da anılmıştır. Skleral kontakt lensler, ilk kez 1888'de Adolf Fick, August Müller ve Eugene Kalt tarafından tanımlanmıştır. İlk skleral lensler camdan yapılmıştır 1950'lerin başında korneal lenslerin geliştirilmesiyle skleral lenslere olan ilgi azalmış, üretim ve uygulama sadece belli başlı merkezlerde devam etmiştir. 1983'de Ezekiel ve 1987'de Pullum, iki farklı gaz geçirgen materyali (silikonlakrilat ve fluorosilikon/akrilat) skleral lenslerin fabrikasyonunda kullanılmak üzere tarif etmiştir. Bu yenilik, skleral lenslerin optik ve törapötik kullanımını tekrar canlandırmıştır.
SKLERAL LENSLERİN ENDİKASYONLARI
Korneal sert kontakt lenslerin aşırı hareketi yüzünden stabil görme keskinliğinin sağlanamadığı veya lensin yerinden çıktığı durumlarda, skleral lensler kullanıma girmektedir. Keratokonusta hidrojel lensler de tercih edilmezler çünkü bu lensler korneanın düzensiz şeklini alırlar ve görme keskinliğini yeterince düzeltemezler. Sonuç olarak, saydam bir korneayla birlikte ileri evrede keratokonus, skleral lenslerin keratoplastiye alternatif olarak kullanıldığı temel endikasyonlardan biridir. Kon apeksinin eksantrik olduğu durumlarda, korneal lensler eksantrik apeksin üzerinde ortalandığı için, lens kenarı görme eksenini keser. Bu durumda da korneal lensler kullanılamaz ve skleral lensler tercih edilir. Diğer refraktif cerrahi tekniklerinin günümüzde yaygın olarak kullanımı nedeniyle penetran keratoplasti sonrası skleral lens kullanımı hayli sınırlanmıştır. Ancak karma topoğrafisinin korneal lenslerin uygulamasını önleyecek kadar düzensiz olduğu durumlarda, skleral lensler kullanılmaktadır. Pellusid marjinal dejenerasyon, keratoglobus, Terrien maıjinal dejenerasyonu, korneal sikatrislere bağlı düzensiz korneal astigmatizma ve LASIK/PRK/R1C operasyonları sonrasında skleral kontakt lensler kullanılmaktadır.
Yüksek Miyopi: Özellikle 20 D üzerindeki miyopide, hidrojel lenslerin üretimindeki teknik zorluklar ve korneal lenslerin yol açtığı kapak traksiyon etkileri nedeniyle skleral lensler endikedir. Miyopi 30 D'yi geçtiğinde kalın lens kenarı üzerine kapak çarpacağı için skleral lensler ilk lens tercihidir.
Yüksek Astigmatizma: Yüksek astigmatizma nedeniyle korneal lenslerin uygulanamadığı durumlarda skleral lensler kullanılmaktadır.
Afaki: Afaklarda; göz içi mercek implantasyonunun söz konusu olmaması, korneal lenslerin problem yaratması, hidrojel lenslerle ödem veya enfeksiyon olması halinde skleral lensler kullanılabilir. Yaşlılar için sklaral lenslerin takılması ve muhafazası daha kolay ve hijyeniktir. Ayrıca skleral lensler korneal lenslerden daha rahat olabildikleri için de tercih edilirler. Yine de skleral lensler afaklarda tüm diğer alternatifler değerlendirildikten sonra kullanılırlar.
Kuru göz ve oküler yüzey hastalıklarıStevens-Johnson sendromu, oküler sikatrisiyel pemfigoid, Sjögren sendromu ve diğer keratokonjonktivitis sikka durumlarında, kimyasal ve termal yaralanmalarda; skleral lensler bir 'prekorneal gözyaşı rezervuarı' oluşturarak korneal hidrasyon sağlarlar.
Korneal maruziyet: Korneal ınaruziyet; lagoftalmi, kapak kolobomu, kapak cerrahisi, ekzoftalıni veya ektropiyuma bağlı olarak ortaya çıkar. Bu durumlarda hidrojel materyaller dehidratasyon nedeniyle kullanılamadığından ve korneal lensler de oküler yüzeyi yeterince örtmediklerinden ötürü skleral lensler tercih edilirler.
Anestezik kornea: Beşinci kraniyel sinir lezyonundan kaynaklanan kornea anestezisi durumlarında, skleral lenslerle kornea korunabilir. Ancak anestezik korneada skleral lensin kendisinden kaynaklanabilecek komplikasyonlar, ağrı yokluğu nedeniyle geç fark edileceğinden; bu tip hastalarda takip sık ve dikkatli yapılmalıdır.
Forniks desteği: Rekonstrüktif cerrahi veya kimyasal yanıklardan sonra, fomiksleri desteklemek amacıyla skleral kabuk veya halka kullanılabilir.
Entropiyum ve trikiyazis: İçe dönmüş kirpikler hidrojel ve silikon elastomer lenslerin bozulmasını hızlandırır. Korneal lensler ise oküler yüzeyin çok az bir kısmını kapladıklarından koruyucu görevini tam olarak yerine getiremezler. Skleral lensler gerek kornea ve gerekse çevre dokuları; kirpikler, sikatrize ve keratinize kapak kenarlarından başarıyla korurlar.
Pitozis: Skleral lens pitozis destekleri; 3. kraniyel sinir felci, oküler miyopati ve benzeri durumlarda üst kapağı yükseltirler. Bu destek, skleral lensin ön yüzünde üst kapağı taşıyacak raf şeklinde bir çıkıntı ile sağlanır. Ancak bu lenslerle göz kırpma mümkün değildir. Bunun sonucunda, lensin optik zonu kapak hareketi ile temizlenemez ve zamanla kirlenir. Ayrıca konvansiyonel skleral lenslerle normalde az olan kapak hassasiyeti, pitozis desteğinin varlığıyla artar. Bazen konvansiyonel sklera lensleri ile birlikte gözlüğe monte pitozis destekleri kullanılmaktadır.
Göze hoş görünmeyen, görmeyen, sikatrize gözler: Bu durumda kozmetik skleral kabuklar endikedir. Hidrojel iris lenslerinin renk çeşitlerinin kısıtlı olması, üç boyutlu etkinin yetersiz olması ve kuru gözlerde kullanılamaması gibi olumsuzluklar' vardır. Sikatrize kornealar normal kornealardan daha az hassas olduğundan skleral kabuklar genellikle iyi tolere edilirler.
Santralizasyon, kapak hassasiyeti ve kullanım kolaylığı: Skleral lensler geniş oldukları, tüm kornea ve anterior sklerayı kapladıklarından dolayı göz kırpma sırasında kapaklar tarafından yerlerinden çıkarılmazlar. Ayrıca lens kenarı kapak kenarı ile temas etmediği için kapak hassasiyeti daha azdır. El becerisi az olan yaşlı ve afak hastalar tarafından bulunmaları ve takılıp çıkartılmaları daha kolaydır.
Dayanıklılık: Skleral lensler yıllarca kullanılırlar. Sadece periyodik parlatma, nadiren de yeniden uygulama veya lens gücünü ayarlamak için modifıkasyonlar gerekir.
Duplikasyon: Skleral lenslerin duplikasyonları, orijinal lenslerin kalıbından kolayca elde edilir.
Yüksek güçlü lensler: İster artı, ister eksi olsun yüksek güçlü korneal lensler desantralizasyon ve kapak traksiyon etkilerin açıktır. Yüksek güçlü eksi lensler üst kapağın lentiküllü profiI üzerindeki hareketinden ötürü; yüksek güçlü artı lensler ise yerçekimi merkezi öne doğru yer değiştirmiş olduğundan ötürü desantralize olurlar. Ayrıca yüksek güçlü hidrojel lensler kalındır ve yatkın gözlerde ödeme yol açarlar. Skleral lensler ise skleranın taşıma yüzeyi çok geniş olduğundan, lens gücü ne olursa olsun çok az hareket ederler.
Muhafaza: Polimetil metakrilat (PMMA) skleral lenslerin saklanması kolay ve ucuzdur. Sert kontakt lens temizleme solüsyonlarıyla kolayca temizlenirler. Skleral lenslerin temizleme sonrası kuru muhafazası önerilmektedir.
1. Preforme lensler: Preforme lensler büyük PMMA bloklarından toma kesimlidirler. Çeşitli deneme setleri sayesinde, optik ve skleral zonların radyus ve çapları seçilir. Günümüzde preforme lensler geçmişe göre daha az kullanılmaktadırlar. Preforme lenslerin de 2 tipi vardır:
a. Optik ve skleral zonu ayrı sistem: Skleral zon deneme setlerinde; çap 22.5-24.0 mm ve arka skleral radyus 12.5- 14.5 mm arasında değişir. Optik zon deneme setlerinde ise; normal radyus aralığı 8.0-9.5 mın, çap 13.0-14.75 mm arasında değişir. Uygulama fluoresein ile değerlendirilir. ideal uygulama, tüm kornea üzerinde ve limbusun 2-3 mm gerisin uzanacak şekilde klerens içermelidir.
b. Simultane optik ve skleral sistem: Deneme setlerinde skleral zon ve optik zon bir aradadır. Bu sayede prova lensi, nihai lensi daha iyi temsil eder.
Kalıplı skleral lens: Kişiye özel ısmarlama lenslerdir. Hastadan impresyon alınıp, kalıpla üretilirler.
Köpüklenme: Ventilasyonlu lenslerde hava kabarcığı yaygındır. Göz hareketleriyle bu kabarcıklar daha küçük kabarcıklara veya köpüğe dönüşürler. Eğer köpüklenme lensin optik kısmını kaparsa görme yönünden rahatsız edici hale gelir. Daimi kabarcık içeren alana fenestrasyon, modifıkasyon veya yeni bir uygulama gerekli olabilir.
Çıtırtı ('klicking'): Lensin arkasına hava girdiğinde bir ses duyulabilir ve bu durum hasta için rahatsız edici hale gelebilir. Bu sesi ortadan kaldırmanın tek yolu yeni bir uygulamadır.
Lensin arkasında mukus birikmesi: Bu durumda lenslerin üzerine steril serııııı fızyolojik sıkılabilir veya lensler çıkarılıp, taze serum fizyolojik ile tekrar takılabilir. Asetilsistein gibi mukolitik damlalar denenebilir. Müközün fazla salınımının, lense bağlı papiller konjonktivit gibi belirgin bir klinik nedeni varsa bu tablonun tibbi tedavisi yapılmalıdır.
Konjonktival ve episkleral hiperemi: Konjonktival veya episkleral hiperemi, o alanda lokal sıkı uygulamanın işaretidir. Ya orijinal lenste modifıkasyon ya da yeni bir uygulama denenmelidir.
Geriye doğru yerleşme: Skleral lensler geriye doğru yerleşebilirler. Bu yüzden uygulama sadece lensi takar takmaz değil, taktıktan bir kaç saat sonra da değerlendirilmelidir. Kompresyon varsa ve özellikle limbal zon tutulduysa ciddi sorunlarla karşılaşılabilir.
Rahatsızlık: Skleral lenslerde korneal lenslerin kenarlarının yol açtığı rahatsızlık yoktur. Ama yine de tamamen rahat bir skleral uygulama sağlamak zordur.
Çıkık kozmetik görünüm: Skleral lens gözde dışa çıkık bir görünüm yaratabilir. Kozmetik bir sorundur.
Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.
Hipotenüs® Yeni Nesil E-Ticaret Sistemleri ile Hazırlanmıştır.