Refraktif indis ışığın havadaki hızının, optik ortamdaki hızına oranıdır. Işık farklı ortamlar içinde farklı hızlarda hareket eder. Havadaki hızının belirli terkipteki cam içindeki hızına oranına refraktif indis (refraktive index) denir.
Optik sanayinin en ucuz ve kolay temin edebildiği bu hammadde (crown), düşük diyoptriler için idealdir. Ancak miyop, hipermetrop, astigmat veya bunların kombinasyonları (2.00) diyoptriyi geçtiğinde camın kenarlarındaki veya ortasındaki kalınlık estetik olarak güzel olmadığı gibi ağırlık da gözlüğün konforunu azaltır. Bu durumda yüksek kırma indisi (1,6-1,7-1,8) çıkan ve (8.00) diyoptriyi geçen kırma kusurlarında (1,9) kırma indisini bulan lensler kullanılır. Camın kırma indisi yükseldikçe kenar ve orta kalınlık ile ağırlık azalır. Uygun ve fazla büyük olmayan çerçeveler tercih edilerek kalınlık ve ağırlıktan daha fazla korunabilir. Becerikli bir teknisyen cam ve çerçeve önerisiyle (-8.00) diyoptrilik miyop bir camın kenar kalınlığını (-2.00) diyoptrilik bir crown camın kenar kalınlığına indirgeyebilir. Böyle bir gözlük gün boyu rahatlık sağlayacağı gibi kullanan kişiyi de yüksek diyoptrili gözlüklerin dezavantajlarından ve kalın camlı gözlük kompleksinden kurtarır.
Yüksek kırma indisli camlar sayesinde daha ince daha az bombeli ve estetik olur. Kursun eklenen camlar ağır olduğu için titanyum, lantanyum, gibi düşük yoğunluklu maddeler eklenerek yapılabilir. İndisi yüksek konkavitesi ise az olduğu için yansıma oranı( %13) daha yüksektir. Mutlaka antirefle kaplamalı olarak çerçeveye tespitin yapılması gerekir.
Şekilde de görüldüğü gibi normal (crown) 1,523 kırma indisli (-10.00) diyoptrilik bir lensin kenar kalınlığı 13mmdir. 1,9 kırma indisli lensler kenar kalınlığını 7,2 mm ye düşürmek mümkündür.
Yüksek hipermetropi için kütük çerçeve beğenilir ve 70 mm standart çap yerine 65 mm veya 60 mm çapında cam kullanılırsa daha az bombeli, daha estetik bir görünüm elde edilir. Çünkü hipermetrop camlarda orta kalınlık hem camın kırma indisine, hem de çapına bağlıdır. Çap küçüldükçe merkez kalınlığı incelir. Merkez kalınlığı minimuma indirilmiş yüksek kırma indisli bir konveks lens aynı diyoptrideki crown (normal) cama göre daha estetik görünümlü, daha hafif ve gözü büyütme etkisi daha azdır. Mineral camların yüksek indisli türleri olduğu gibi, organik camların da yüksek indisli türleri vardır. Mineral cam inceliğine ulaşmasa da 1,67 kırma indisli lensler mevcuttur. Organik lens imalatçıları asferik tasarımla incelmeyi sağlamaktadırlar. Yüksek indisli organik lenslerin montajı sırasında dikkat ve özen ister. Montaj işleminden kaynaklanan hasarların nedenleri, genel olarak şöyle sıralayabiliriz. Aşırı sıkma basıncı, bloklama pedlerinin özensiz ve sence çıkarılması, cam kesme makinesindeki cam sıkıştırma keçesi ve vantuz ebatlarının eşit olmaması, kaba kesim işleminde aşırı basınç uygulaması sonucunda lens de bükülme ,delme ve çentik açma esnasında yeterli hassasiyetin gösterilmemesi ve keskin olmayan uçların kullanılması, lensin çerçeveye çok sıkı bir şekilde tespit edilmesi, fokometrede lensin dikkatsizce ölçülmesi ve işaretlenmesi, kısaca özetlenirse, cam kesme ve montaj işlemlerini yaparken, lenslerin bükülmesi veya herhangi bir şekilde aşırı mekanik basınca maruz kalması hasarlara neden olur. Montaj işlemine başlamadan önce lenslerin siparişe uygunluk ve fiziki kontrolleri mutlaka yapılmalıdır. Bu kontrol sırasında fokometre markür uçlarının lense zarar vermemesine dikkat edilmelidir. Yanlış merkezleme ve kaymayı önlemek için bloklama pedlerini yalnız bir kesim için kullanmak gerekir. Ped kullanımı tamamlandıktan sonra, vantuz ve pedi ayırırken kaplamanın zarar görmemesine özen gösterilmelidir. Bunun için lensin bir bezle tutulması ve nazikçe döndürülerek ayrılması sağlanmalıdır. İndis, bazı üretici firmaların tanıtım kılavuzlarında indeks olarak ta kullanılmaktadır.
İnce
Kolay çizilmez
Kırılgan
Yansıması minimum (AR kaplamalı)
Kolay buğulanır
Kolay toz tutmaz
Sıcaktan etkilenmez
Montaj riski fazla
UV ışınlarını kısmen geçirir
Zamanla saydamlığı değişmez
Zamanla çap ölçüsü değişmez
Ancak özel siparişle renk verilir
Kırma indisi yüksek (1,7-1,8-1,9)
Yüksek indisli lensler yüksek miyopi veya hipermetropi refraksiyon kusuru bulunan gözlerde %25, %30, %40, %55 ve %60 a kadar inceltilebilen camlar ile normal kalınlıktaki camlardan daha estetik bir görünüm elde edilir.
Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.