MENÜ
Gözlerimiz yalnızca görmemizi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda duygularımızı yansıtan, çevreyle iletişimimizi kolaylaştıran hassas organlardır. Bu kadar karmaşık ve özel bir yapıya sahip olan gözlerin sağlıklı işleyişi için belirli biyolojik dengelerin korunması gerekir. Bu denge unsurlarından biri de gözyaşıdır. Gözyaşı, göz yüzeyinin nemli, temiz ve enfeksiyonlardan korunmuş halde kalması için hayati öneme sahiptir. Ancak bazı durumlarda gözyaşı üretimi azalabilir ya da gözyaşının kalitesi bozulabilir. İşte bu durumda ortaya çıkan rahatsızlık, "kuru göz sendromu" olarak adlandırılır.
Kuru Göz Sendromu Nedir?
Kuru göz sendromu (medikal adıyla "keratoconjunctivitis sicca"), göz yüzeyinin yeterince nemli kalamaması durumudur. Bu durum ya gözyaşının yetersiz üretimi ya da gözyaşının çok çabuk buharlaşması nedeniyle meydana gelir. Gözyaşı kalitesindeki bozulmalar da bu sendromun gelişimine katkıda bulunabilir. Kuru göz, sadece rahatsızlık vermekle kalmaz, aynı zamanda ciddi görme sorunlarına da yol açabilir.
Gözyaşı Sistemi Nasıl Çalışır?
Kuru göz sendromunu daha iyi anlayabilmek için gözyaşı sisteminin nasıl çalıştığını kavramak önemlidir. Gözyaşı üç temel tabakadan oluşur:
Lipid (yağ) tabakası: Gözyaşının en dış katmanıdır. Meibomian bezlerinden salgılanır ve gözyaşının buharlaşmasını önler.
Aköz (su) tabakası: Gözyaşının en kalın kısmıdır ve gözleri nemli tutan sıvıyı içerir. Ana kaynağı lakrimal bezlerdir.
Muköz (müsin) tabakası: Gözyaşının en içteki katmanıdır. Göz yüzeyine tutunmasını sağlar.
Bu üçlü sistem kusursuz çalıştığında gözler sağlıklı kalır. Ancak bu sistemdeki herhangi bir bozulma kuru göz sendromuna neden olabilir.
Kuru göz sendromunun pek çok nedeni vardır ve bu nedenler temel olarak iki ana kategoriye ayrılabilir:
1. Yetersiz Gözyaşı Üretimi (Hiposekresyon)
Yaşlanma: Yaş ilerledikçe gözyaşı üretimi doğal olarak azalır.
Sjögren Sendromu: Otoimmün bir hastalık olup tükürük ve gözyaşı bezlerini hedef alır.
Romatizmal hastalıklar: Romatoid artrit, lupus gibi bağ dokusu hastalıklarıyla ilişkilidir.
Gözyaşı bezinin radyasyona veya cerrahiye maruz kalması
Bazı ilaçlar: Antihistaminikler, antidepresanlar, tansiyon ilaçları vb.
2. Aşırı Gözyaşı Buharlaşması (Evaporatif Kuru Göz)
Meibomian bezlerinin disfonksiyonu
Uzun süreli ekran kullanımı (göz kırpma oranının düşmesi)
Dış etkenler: Rüzgar, düşük nem, klima
Kontakt lens kullanımı
Göz kapak hastalıkları (blefarit)
Kuru göz sendromu, zamanla artan ve yaşam kalitesini düşüren belirtilerle kendini gösterir:
Gözlerde yanma, batma hissi
Kaşıntı
Gözlerde kızarıklık
Işığa karşı hassasiyet (fotofobi)
Bulanık görme
Göz yorgunluğu
Yabancı cisim hissi (gözde kum varmış gibi)
Gözlerde sulanma (paradoksal olarak vücut, eksik gözyaşını telafi etmeye çalışır)
Bu belirtiler özellikle bilgisayar başında uzun süre kalındığında, kuru ve rüzgarlı ortamlarda ya da uyandıktan sonra daha belirgin hale gelir.
Kuru göz sendromunun tanısı için göz doktorları bir dizi test uygular:
Göz muayenesi: Göz yüzeyinde hasar olup olmadığı değerlendirilir.
Schirmer Testi: Alt göz kapağına yerleştirilen şerit kağıt ile gözyaşı miktarı ölçülür.
Gözyaşı Buharlaşma Süresi (TBUT): Gözyaşının ne kadar sürede buharlaştığı tespit edilir.
Fluorescein veya Lissamine Green Testleri: Göz yüzeyindeki hasarı boyar madde yardımıyla tespit eder.
Tedavi, hastalığın nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Genel tedavi yaklaşımları şunlardır:
1. Yapay Gözyaşı Damlası ve Jeller
En sık kullanılan ve ilk basamak tedavidir.
Koruyucu madde içermeyen formlar tercih edilir.
Jel formüller gece kullanım için daha uygundur.
2. Gözyaşı Kanalı Tıkaçları (Punktum Tıkaçları)
Gözyaşının kanal yoluyla boşalmasını engellemek için kullanılır.
Silikon tıkaçlar geçici olabilir veya kalıcı olarak uygulanabilir.
3. İlaç Tedavisi
Siklosporin A (Restasis): Gözyaşı üretimini artırabilir.
Kortikosteroid damlalar: Enflamasyonu baskılar (kısa süreli kullanılır).
Omega-3 yağ asitleri: Meibomian bezlerinin fonksiyonunu iyileştirebilir.
4. Meibomian Bezlerinin Temizliği
Sıcak kompres uygulamaları
Göz kapağı masajı ve hijyeni
Profesyonel kapak temizliği (LipiFlow vb.)
5. Çevresel ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Bilgisayar kullanımında düzenli göz kırpma egzersizleri
Ortam nemlendiricileri kullanmak
Rüzgar ve klima etkisinden korunmak
Güneş gözlüğü kullanmak
Kuru göz gelişimini önlemek veya geciktirmek için bazı günlük alışkanlıklar önemlidir:
Ekran karşısında sık sık göz kırpmaya özen gösterin.
Kontakt lens kullanım süresine dikkat edin.
Sigara içmeyin ve sigara dumanından uzak durun.
Göz temizliğine dikkat edin, özellikle göz makyajını iyice temizleyin.
A vitamini ve Omega-3 yönünden zengin beslenin.
Kuru Göz Sendromunun Komplikasyonları
Tedavi edilmediği takdirde kuru göz sendromu, ciddi komplikasyonlara neden olabilir:
Kornea hasarı: Sürekli tahriş, korneada çiziklere ve ülserlere yol açabilir.
Görme azalması: Gözyaşı filmi bozulduğu için net görme zorlaşabilir.
Göz enfeksiyonları: Gözyaşı, enfeksiyonlara karşı doğal bir savunmadır. Eksikliği, mikroorganizmaların kolayca yerleşmesine yol açar.
Kuru göz sendromu, modern yaşamın bir sonucu olarak giderek yaygınlaşan ama sıklıkla göz ardı edilen bir sağlık sorunudur. Rahatsız edici belirtileri günlük hayatı olumsuz etkileyebilirken, tedavi edilmediğinde kalıcı göz hasarlarına yol açabilir. Neyse ki erken tanı ve uygun tedavi ile bu rahatsızlık yönetilebilir ve göz sağlığı korunabilir.
Unutulmamalıdır ki, her göz farklıdır. Bu nedenle belirtiler görüldüğünde mutlaka bir göz hastalıkları uzmanına başvurulmalı ve kişiye özel bir tedavi planı oluşturulmalıdır.
Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.
Hipotenüs® Yeni Nesil E-Ticaret Sistemleri ile Hazırlanmıştır.