Presbiyopi Kontakt Lensleri

İhtiyar göz anlamına gelen presbiyopi yaşın ilerlemesiyle lens ve lens kapsülünün esnekliğini kaybetmesine bağlı lensin kırma gücünün, dolayısıyla uyum gücünün azalması ya da başka bir deyişle gözün yakın noktasının gözden uzaklaşmasıdır.

Presbiyopik kişilerde yakın görmenin yeniden kazanılması için ek konveks güce ihtiyaç vardır.

Presbiyopide görmeyi düzeltmek için:

1-Bifokal gözlükler Ucuz ve sık kullanılır. Astigmatizma dahil bütün ametropilerde bifokal veya trifokal gözlük iyi bir düzeltme sağlar. Kuru göz, kapak anomalileri ve kontakt lens intoleransında tercih edilen tek seçenektir. Ayrıca gözlük kişiyi göze yabancı cisim kaçması ve kornea erozyonlarından da korur.

2-Uzak için monofokal lens ve yakın için gözlük - Kontakt lens üzerine yakın gözlük iyi bir alternatiftir ve hastalarca tercih edilir.

3-Monovizyon Kontakt lensler - Bir göz uzak, diğer göz yakın (okuma) için ayarlanır. Avantajlarından biri hastanın sadece 1 gözünün lensinin değiştirilmesi ve diğerine eski uzak kontakt lensini takmasıdır. Diğer bir avantajı daha iyi periferik görme ve pupilla çapından veya aydınlatmadan daha az etkilenen stabil santral görme sağlamasıdır. Presbiyopik monovizyon lensi uygulamak basittir, bifokalden daha ucuzdur. Bununla birlikte hastalar derinlik hissini (streopsisi )yitirirler ve bir gözden diğer göze fokus karışıklığı oluşabilir. Monovizyon uygulamanın iki türü vardır. Birincisi bir göze uzak görmeyi , diğer göze yakın görmeyi sağlayacak lens takılır. Özellikle düşük miyopide bifokal kontakt lens kullanma zorunda kalmadan erken presbiyopide işe yarar (örnek sağ sol -3.0 D lens takan hastanın bir gözünün lensi -2.25 D ye indirilir), ikinci alternatif bir göze bifokal kontakt lens takmak ve diğer göze uzak düzeltmeli lens uygulamaktır. Monoküler bifokal lens hastanın gözlüksüz okumasına izin verir ve diğer gözdeki uzak düzeltmeli lens iyi bir uzak görme sağlar.

4-Bifokal veya multifokal kontakt lensler

5-Presbiyopik cerrahi - özellikle korpus silyare yönelik çeşitli yöntemler denenmektedir.

İlk kez Finblomm 1938 de skleral kontaki lensde bifokal ve trifokal segment diagramını göstermiş, 1950 de Noble bifokal lens ile ilk çalışmayı sunmuştur. İlk multifokal lens ise 1958 de tesadüfen yapılmıştır. 1959 de Jensen ön yüzeyi konsantrik bifokal ve arka yüzeyi konsantrik bifokal kombinasyonu olan bir lens geliştirerek arka yüzeyin uzak zon çapının ön yüzey uzak zon çapından daha küçük olması ile trifokal etki elde etmiştir. Günümüze kadar çok çeşitli bifokal ve multifokal lensler değişik tasarımlarda yapılmaya devam etmektedir.

Bifokal lenslerin tipleri:

Lensler yapıldıkları maddelere göre yumuşak veya sert olabilir.

Bifokal lens uygularken monofokal lenslerde çok önemli olmayan pupilla çapı, alt kapağın gerginliği ve pozisyonu özellikle sert lensler de önem kazanır. özellikle sferik veya konsantrik bifokal lens takılacak ise aydınlık ve karanlık ortamlarda pupillanın çap değişikliği bir problem oluşturur. Küçük pupillalı hastalar sert bifokal lensler için uygun değildir, ama arka yüzey konsantrik bifokallerin uzak segmenti 1.5 mm kadar olanları başarıyla uygulanır. Daha büyük pupilla çapındaki bifokal lenslerde prizmatik etki ( balans) zor tolere edilir. Alt kapak özellikle prizmatik lenslerde önem taşır. Okurken gözler alta kayar ve bu esnada alt kapak yukarı çıkmalıdır. Eğer alt kapak gevşek ise lens yeterince yukarı çıkamaz ve lensin yakın zonu ile okunamadığı içir yakın görme bozuk olacaktır. Hastanın özelliklerine göre bifokal lens tipi scçilebilir.

-İyi uzak görme esas ise (uçma, araba kullanma gibi) ve periferi de iyi görme istenildiği zaman santralde küçük uzak zonu bulunan lenslerden kaçınmalıdır. Difraktif bifokaller ve bazı asferik lensler iyi bir uzak görme saklar. Alternatif olarak prizmatik etkili lensler denenmelidir.

-İyi bir yakın görme isteniyorsa ( sekreter gibi) uzak zonu küçük sert bir konsantrik bifokal lens denenebilir ve prizmatik etki daha büyük yakın zonlu lenslerle mukayese edilir. Alternatif bir yöntem nondominant göze yakın için lens verilmesidir.

-Alta bakışta iyi ara görme gerekli ise (müzisyen gibi) asferik bifokal lensler önerilir. Alternatif olarak dominant göze ara fokuslu bir lens ve nondominant göze yakın fokuslu bir lens önerilebilir.

-Yukarı bakışta iyi ara görme istenirse (kimyager , kütüphaneci gibi ) dominant göze ara görme için konsantrik lens başarılı olabilir veya her iki göze asferik lens uygulanır. Yukarı bakışta iyi yakın görme için genellikle periferik yakın zonlu konsantrik bifokal lens başarılıdır. Asferik lensler de iyi sonuç verir.

MULTİFOKAL LENSLER

Günümüzde kullanılan presbiyopi lensleri bifokal olarak anılmasına rağmen gerçekte multifokal lenslerdir. Multifokal kontakt lens tipleri yumuşak ve sert olarak 2 gruba ayrılır. Bunlar da kendi içlerinde geçişli ve simultane (geçişsiz) vizyon lenslerine ayrılır. Sert lensler kornea üzerinde daha fazla hareket ettikleri için daha iyi geçişli lenslerdir . Yumuşak lensler ise simultane vizyona sert lenslerden daha uygundur . Ancak bir çok hasta yumuşak geçişli lensi veya sert simultane lensi rahatça kullanır.

1-Geçişli (alterne) lensler: Kişi uzak fiksasyondan yakın fıksasyona geçince veya tersinde göz hareketleri ile lens yer değiştirir. Bu lenslerde belirgin demarkasyon hattıyla uzak ve yakın görme bölgeleri ayrılmıştır. Kullanıcı alterne vizyon ile lensin bir kısmı ile uzak, diğer bir kısmı ile yakını görür. Kornea üzerinde lens hareketi doğru zamanda doğru segmentin pupilla üzerinde olması ile gerçekleşir.

2-Geçişsiz veya simultane vizyon lensleri: Lens hareket etmez ve hem uzak hem de yakın objelerden gelen ışınlar aynı zamanda retina üzerine küçük veya belli bölgelere direkt olarak gelir ve algılanır. Simultane vizyon lenslerin prensibi retina üzerine aynı anda uzak ve yakın imajın düşmesidir. Biri diğerinin algılanmasına izin verir. Yumuşak multifokal lenslerin çoğu bu tiptir. Yakın ve uzak imaj makula üzerine fokus yapar. Hasta imaja konsantre olarak istediğini görür. Beyin net olan imaj! seçen 3 tür simultane vizyon multifokal lens vardır.

1-Segmente simultane vizyon lensleri: (iki fokusun aynı zamanda pupilladan geçtiği konsantrik segmentler)

2- Asferik simultane vizyon lensleri

3- Difraktif simultane vizyon lensleri : Eğer bir lens segmentc ise farklı pupilla boyutu ve pozisyonu ile lens performansı etkilenir ve görme bozulur. Pupilla üzerinde lens pozisyonu, ışık durumları ve hastanın görsel ihtiyaçları birlikte değerlendirilerek segmente veya nonsegmente simultane lens seçilir. örneğin büyük pupillalı bir hasta küçük segmentli lens ile mutsuzdur. Gece görme bulanması simultane vizyon lenslerde sık bir şikayettir.

Segmente lensler yakın ekin yerine göre 2 gruba ayrılır

a-Santral uzak segment- (CIBA bi-soft lens) santralde uzak ve periferide yakın ek vardır. Yumuşak lens sert lens kadar yer değiştirmediği için pupilla pozisyonu önemlidir. Gece halo (ışık yansıması) sık bir şikayettir. İmaj kalitesi ve kontrast duyarlılık segmentte bir lenste, asferik lensten segment imajları arasındakiler dışında genel olarak daha iyidir. Aydınlıkta küçük pupillalı ve oda içinde okuyan büyük pupillalı hastalarda bu lens iyidir.

b-Santral yakın segment- Okurken oluşan miyosis yakın objeye fokuslandığında uzak imaj, azaltır.Aydınlıkta daha rahat okuma Sağlar, loş ışıkta pupilla dilate olduğu için yakın ve uzak imaj çok karışır, santral yakın zonlu lensler uzak lenslerden daha zor tolere edilir.

Konsantrik lensler : Asferik multifokal tasarım gibi konsantrik bifokal tasarım hem yakın santral, hem de uzak santral simültane vizyon lenslerdir. Santral uzak tasarım daha iyi uzak görme ve daha az net yakın görme sağlar, oysa santral yakın tasarım genel olarak daha iyi yakın görme sağlar. Bütün simultane görme tasarırrılannda olduğu gibi görmenin kalitesi hastanın pupilla çapına bağlıdır. Bu hasta aydınlıktan karanlığa veya tersine geçişte belirgin olarak değişir. Konvensiyonel 2 halka tasarımına ilaveten çok sayıda halka tasarımı her mesafede yeterli görmeyi sağlamaya yardım eder. Acuvue bifokal ve lifestle extra buna 2 örnektir. Acuvue bifokal pupilla akıllı lens olarak tanımlanır. 5 alternatif zon ile santral uzak tasarımdadır. Boyu ve aralıkları farklı aydınlık durumunda uzak ve yakın görme için tasarlanmıştır. Multizon konsantrik tasarımından dolayı bu lens ara mesafede bazı multifokal etkiler sağlayabilir . İki lensin yakın ekleri ve tasarımı aynıdır.

Hybrid lens: (melez) Bu lensin amacı monovizyon imbalansı kolaylaştırırken binokülaritenin elde edilmesidir. Bu tamamlayıcı sistem uzak yakın ve ara görmeyi hastaya Sağlar. Dominant göze santrali uzak mesafeli çevresinde ara mesafeyi veren lens ve nondominant göze santrali yakın ekli çevresine ara mesafeyi gören simultan vizyon lensi takılır. Bu tarzın en iyi örneği Ultravue multi fokal lens tir. Bu tasarım dominant göz için yakın asferik anular ek ile çevrelenmiş santral uzak zon, nondominant göz için uzak asferik anular ek ile çevrelenmiş santral yakın zon ile kullanılır. Uzak ve yakın konsantrik zonların büyüklüğü görmenin düzelmesi gerektiğinde büyüyebilir veya küçülebilir. Bu lensin yakın eki —1.0 den +4.0 D ye kadardır. UltraVue P nin santral zonu uzak için 2.3-2.6 ve 2.9 mm ve ultraVue C nin santral zonu yakın ek için 1, 7-2.0-2.3 mm dir. Bu zonların denenmesi görme kalitesinin artmasına katkıda bulunur. Bu sistem ile beklenen görme performansı uzak için dominant gözde 20/20 ve yakında 20/40 ve non dominant gözde uzak için 20/40 yakın için 20/20 dir.

2-Asferik lensler : Asferik arka yüzey- Asferik arka yüzey multifokal lensler asferik kornea üzerine daha iyi oturur. Bu lensler periferiye doğru artı gücü artan asferik arka kurvatüre sahiptir. Bu lensler perifcriye doğru hipermetropik düzelmesi düzgün artan santral bir yakın düzeltme Sağlar. Bu uzak ve yakın zonlar arasındaki ara zon ile sağlanır. Bu lensler hipermetropik kişilerde miyopik kişilerden daha iyi görev görür, çünkü hipermetropik düzeltme küçük çaplı bir optik zonda yakın ekin artmasına izin verir. Pupilla çapı önemlidir. Aydınlık ortamda daha iyi uzak görme ihtiyacı olan hastada arka asferik tasarım (periferik yakın ek) daha iyi olacaktır. Oysa aydınlıkta daha iyi yakın görme isteyen hastada (öğretmen veya memur gibi) ön asferik lens tercih edilmelidir.

Asferik ön yüzey- ilave artı güç lensin merkezine doğru artar. Lensin arka yüzeyi sferiktir. Ön yüzeyi asferik lenste yakın görme periferik uzak ışınların azalması sağlayan miyosize bağlıdır. Flasta orta aydınlıkta okuyacaksa arka yüzey asferik lensi tercih etmelidir. Ön yüzey multifokal asferik lens K değerinden yaklaşık 1D daha düz uygulanmalıdır. Focus progressif bu grup bir lenstir.

Arka yüzey asferik tasarım daha net uzak görme ile sınırlı okuma gücü sağlar. Ön yüzey asferik tasarım genel olarak daha iyi okuma gücü sağlar ama uzakta netlik tehlikeye girebilir. Yeni lenslerin çoğu santral yakın görme tasarımı ile ön asferik tasarımdadır. Bunun bir örneği Sunsoft yakın ek multifokal lenslerdir. +0.75 den +2.5 kadar 3 tür yakın ek vardır. Addisyon A: —0.75 +1.25, B:+1.75 +2.0, C: +2.25 +2.5 yakın ek içerir. Küçük pupillalı hastalar için daha az derecede düşük yakın ek uzak görmenin iyi olmasına katkıda bulunur.

3-Difraktif lensler: Uzak ve yakın objelerden gelen ışınlar retinada birlikte odaklanır. Işının eşit miktarda girmesinin sağlanması pupilla çapına bakılmaksızın uzak ve yakın görmeyi sağlar. Fresnel prizmasına benzer bir prensiple kullanılır. Bundan dolayı asferik ve konsantrik tasarıma benzemez. Pupilla çapı farklılığı uzak ve yakın imajlardan gelen ışık miktarında bir değişiklik yapmaz. Difraktif lensler pupilladan bağımsızdır. Esas olarak ışığın %40 ı zonun kenarında kırılır, %40 zon içinde kırılır ve %20 si zon içinde kaybolur. Bundan dolayı hastalar iyi bir yakın görme için yüksek ışık aydınlığına ihtiyaç duyarlar. Difraktif yapının becerisi hem lensin arka yüzeyinin sirküler anüler kanal cutting yapısına ve hem de lens arkasında göllenen gözyaşı indeksine bağlı olarak oluşur. Anuler kanalın çapı ve aralığı yakın ek lens gücünü gösterir. Bunun uygulaması sınırlıdır. Tek örnek Hydron Echelon lensdir. Echalon lensin arka santral difraktif zonu yaklaşık 4.5 mm çapındadır. +1.5, +2.0 ve +2.5 olarak 3 yakın eki vardır. Halolar lens içinde var olan multipl optik aralıklardan dolayı bir problemdir. Difraktif lensler gece araba kullanan hastalar için iyi değildir. Difraktif grating pupilla boyutuna bağlı değil iken Snellen eşelinden daha fazla kontrast hassasiyet azalır. Sonuç olarak düşük aydınlatmada hem uzak hem yakın görmede kontrast hassasiyet azalır. Böyle düşük aydınlatmada pupilla içine fazla difraktif halkalar isabet eder. Gece ışık kaynağı noktası difraktif grating den gelen balo ve glare ile azalır. Deneme setinde daha düz K değeri ile uygulama yapılır. Farklı ışık koşullarında çalışan ve büyük ve farklılaşan pupillalı hastalar bu yumuşak lensi beğenebilir. Sert multifokal lensler geçişli veya segmente lensler tarzında yapılmıştır.

Geçişli lensler:

1 -Konsantrik Santral uzak ve periferik yakın segmente geçişli ve bivizyon olarak tasarım edilmiştir. geçişli ACC lens yukarı doğru desantralize yakın ek içerir ve tepesi kesilmiştir (truncated). Lens pozisyonu alt kapağa bağlıdır. Geçişli tasarıının seçiıni pupillanın pozisyonu ve hareketine bağlıdır. Eğer uzak segment pupilla üzerinde iyi santralize olursa bivizyon tasarım yararlı olabilir. Eğer lens pupilla altında santralize olursa uzak segmeııtin yükselmesi ile geçişli tasarım daha iyi görev görür. Daha düz K değerinde uygulanır yakın ek +3.5 D olarak piyasada vardır

2-Yürütücü(executive) segment-segmente lensler birçok şekilde olur. ve bütün nonkonsantrik segmente lensler yürütücü segmente sınıfında kabul edilir. Tangent streak lens ve fluoroperm ST düz horizontal segment içerir. Metro Seg crescent (metro optik) ve salvatori yakın için lensin alt kısmında ayça şeklinde segment ile büyük bir uzak zon içerir. Tangent streak lens lensin merkezine uzanan bir segment çizgisi ile yürütücü bir lensdir. Bu lens prizmatik etkili ve kapak pozisyonu için opsiyonel truncated segmente bir lensdir. Bu lensin avantajı halonun azalması , daha iyi kontrast duyarlılık ve gece daha iyi görüştür. Gece araba kullanma bu lens de daha iyidir. Bu lensin yakın segmenti 1.4 mm pupillanın altında olacak şekilde düz bir çizgiyle ayrılmış olarak yapılmıştır. Lens daha düz K değerinde uygulanır.

Simultane tasarım

1-Konsantrik lensler

1a-Uzak zon santralde- ACC bivizyon lens, ACX-Tangent lens ve ACF lens lensin santralinde uzak zon olan konsantrik tasarım lenslerdir. ACC lensde yakın ek arka yüzeyde, Tangent lens de yakın ek ön yüzeydedir. Küçük uzak segment makula üzerine hem yakın hem uzak imajların düşmesine izin verir ve beyin hangisi favori ise onu seçer. Özellikle pupilla büyük ise segment çizgilerinin karışması bir problemdir. Bu lens daha düz K değerine göre ve en üst refraksiyon değerine göre verilir. Eğer santral uzak segment pupillanın üzerinde ise bivizyon tasarımı çok iyi çalışır. Eğer lens altta oturmuşsa ve segment pupilla seviyesinin altında ise geçişli tasarım simultan vizyon yerine uygulanabilir. Vızual aksda zon karışıklığı olmasından kaçınmak için simultame lenslerde lens hareketi 1 mm den az olmalıdır. Zebra lens santral uzak ve çevresinde uzak yakın bir çok zon içerir ve böylece pupillaya bağlı olmaksızın eşit miktarda yakın ve uzak imaj oluşur. Bu lens konsantrik segmente lens (pupilla boyutuna bağlı) ve difraktif lens (pupilla boyutıından bağımsız) arasında melez (hybrid ) bir lensdir. Genel olarak segmente lenslerin avantajı eğer pupilla küçükse makula üzerine düşen 2 net imaj ı olmasıdır. Segmente lenslcrin dezavantajı lensin uygun segmentiııin pupilla üzerini kirtınidir. Uzak ve yakın imaj eğer segment aralarına gelirse yeterince net olmaz. Bu lensin denemcsinde daha düz K değeri ile haşlanır

1 b- yakın zon santralde- Santrali yakın zonlu bir lensdir (Alges boston lens). Bu lens akornadatif miozise bağlıdır ve periferik uzak imajlar makula üzerine daha az düşer. Lensin yakın segmentinini pupilla üzerinde olması ve pupila boyutu, başarıda etkilidir. Büyük pupilla varsa ve lens desantralize ise başarısızdır.

2-Asferik ön yüzey lens: Consta VU lens sferik posterior eğrilik yarı çapı ile asferik ön yüzey ile ve periferik yakın ek veya asferik arka eğrilik yarı yapı ile yapılmıştır. Her iki tasarım periferik yakın ek içerir. Gerçek santralizasyon bu lenste çok önemlidir. Lens çok az hareketli olmalıdır.

3-Asferik arka yüzey lens: Bir çok lens vardır. Uygulamaları nispeten kolaydır. Bu lenslerde yakın segment merkezin yanındadır, 4-4.5 mm optik zonda ve periferiye gittikçe yakın ek artar. Tasarımı yumuşak arka yüzey asferik lanse benzer. Sert arka yüzey asferik lensler rahattır. Çünkü asferik arka yüzey kerma yüzeyine uyar. Bu lensler daha büyük pupilla ve yeterli lens hareketi ile takılır. Daha küçük pupilla makulaya periferiden gelen imajın alınmasını etkiler. Küçük pupillalı hastalarda geçişli segmente sert lensler daha iyidir. Bir modeli santal uzak, bir başka modeli santral yakın olarak tasarlanmıştır. Yurdumuzda olan sık değişim mültifokal kristal. Vistakon firmasının Acuvue bifokal ve Ciba firması= Focus progressive lensleridir. Ayrıca focus progressive lensin günlük kullanımı da mevcuttur.

Acuvue bifokal lens: Stabilize soft ınoulding (yumuşak kalıp) yöntemi ile imal edilen Acuvue bifokal lensde simultane vizyon uzak yada yakın gücü içeren 5 konsantrik zonla elde edilir. 8 mm lik optik zondan oluşan bu tasarım santraldeki 2 'nin uzak zonu sırasıyla yakın, uzak, yakın, uzak zon olarak zondan zona geçişe izin verir ve yarıklı lamba ile kolayca görülmez. Zonlann birleşim yerinde ara düzeltme gücü bulunmaktadır (mültifokal lens) Bu nedenle ara görme oldukça iyidir. Her bir zonun ebadı ve yayılımı farklı aydınlatmalı ortamlarda optimize vizyon için tasarlanmıştır. Bu farklı aydınlatmalarda presbiyopik kişilerde klinik olarak pupilla çapının ölçülmesi ile hesaplanmıştır. Halkaların eşitsizliği sadece pupilladan bağımsızlığı değil akıllı pupiller cevabı da açıklar. Düşük aydınlatmada pupilla daha büyüktür, uzak görme üstündür. Orta aydınlatmada pupilla çapındaki azalma sonucu yakın görme artar ve bundan dolayı okuma ve yakın çalışmaya yardım eder. Çok aşırı aydınlıkta pupilla küçülür ve yine uzak görme üstün olur. Acuvue bifokal ile pupillaya bağımlı veya bağımsız olması arasındaki anahtar fark, farklı ışık seviyelerinde istenen aktivitelerin yapılmasını sağlar. Dışarıda parlak ışık beklenir ve birçok aktivite uzak görme ile yapılır. Tersine az aydınlatmada gece araba kullanma gibi bir durumlarda yine uzak görme üstündür. İçeride veya dışarıda ara durumlarda hem uzak hem yakın görme görevde iken tasarım uzak ve yakın düzeltmenin daha eşit dağılan-ima izin verir. Acuvue bifokalin avantajları akıllı pupiller cevap (pupil inteligence) aydınlatma ve aktiviteye göre optimum görme sağlaması, rahat kullanımı, yakın 4 farklı eki olması, ultraviyole koruma ve doğru iç dış takma işareti (dıştan bakıldığında 123), 2 hafta kullanabilme ve bütün parametrelerde deneme lensleri bulunmasıdır.

Focus progressif lens: Santral yakın olarak tasarlanmış multifokal bir lensdir. Avantajı +3 D yakın ek nedeniyle daha yüksek presbiyopi düzeltilmesine imkan vermesi dez avantajı ise santral yakın nedeniyle uzak görmenin daha kötü olması ve genç presbiyoplarda yakın ekin fazla gelmesine bağlı olarak gün içinde astenopi şikayetlerinin ortaya çıkabilmesidir. Focus progressif lens seçilirken ana prensip gözlükle saptanan uzak değere yakın ekin yarısı eklenir. Örnek uzak [-3./ + 150 D ise seçilecek lens -3.0 ±(150/2)= -2.0 deneme lensi.

Prespiyopik lens için hasta seçimi: Potansiyel presbiyopik KL hastasının seçiminde hastanın kullandığı ilaçlar (antihistaminik gibi bir ilaç kullanıyorsa kumluk semptomlar olacaktır), geçirdiği cerrahiler, vertikal kapak açıklığı, alt kapak yüksekliği, pupilla çapı gibi anatomik ölçüler yapılmalıdır. Hasta büyük pupillalı ise bir çok bifokal tasarımında ışık yayılması ve hayal imajlar oluşur. İlaveten kısa alt kapaklı bir hastada (kapak alt limbusun 1 mm altında ise) kapağın zayıf veya yetersiz desteğinden dolayı bifokal geçiş kötü olacaktır (kapak hareketi az olduğu için). Kapak tonisitesi ve elastisitcsi de ölçülmelidir. Hasta tam ve sık göz kırpmalıdır (en az 5 saniyede bir), gözyaşı menisküsü ve gözyaşı kırılma zamanı, schirmer testi değerlendirilmelidir. Gözyaşı kırılma zamanı 10 saniyeden az ise kontakt lensi bütün gün başarılı takamayacağı konusunda hasta uyarılmalıdır. Gözyaşı kırılma zamanı 5 saniyeden az veya 5 saniye ise kontakt lens kullanımı kontrendikedir. İlaveten koma kuru nokta ve boyanma yönünden dikkatli incelenmelidir. Presbiyop kişilerde bifokal lens denemeden önce hastanın ne istediğini ve bu lenslerden ne beklediğini bilmek önemlidir. Hastaya bifokal lens taktığında yakın ve uzak mesafeyi, özellikle de orta mesafeyi net göreceği ama görme kalitesinin 35 yaşındaki gibi mükemmel pırıl, pırıl olamayacağı anlatılmalıdır. Hastanın presbiyopiyi anlaması önemlidir. Hasta simultane uzak ve yakın görme düzelmesi ile monofokal kontakt lens düzeltmesi arasında az çok bir görme faklılığı olacağını önceden bilmeli, monofokal uzak veya monofokal yakın ile simültane uzak yakın görmenin arasındaki farkı algılanmalı, normal yaşamında ne istediğini bilmelidir. Ayrıca hastalar bifokal lensleri ile binoküler baktıklarında daha net göreceklerini ve bir cisme baktıkça görmelerinin netleşeceğini ve ani göz kırpma ile lens yerinden oynadığında çok kısa sürelide olsa görmelerinin bozulacağını bilmelidirler. Bifokal lensin sonuç başarısı hem hastanın gerçek beklentisine hem de gözün optik karakteristikliğini anlayan uygulayıcının becerisine bağlıdır. Lens uygulamaya bu realist yaklaşım yüksek başarı ile orantılı olacaktır. Yani hasta az ile yetiniyorsa başarı oranı yüksek , mükemmelci ise oran düşük olacaktır.

En iyi bifokal lens kullanıcı hastalar +1 D den yüksek hipermetrop ve -1.25 D yüksek miyop hastalardır. Genel kontakt lens takına kurallarına uyan hastalar, motive presbiyoplar, görme isteği çok kritik olmayanlar, normal kapak tonunu sağlıklı göz yapısı, iyi gözyaşı kalitesi ve miktarı olan hastalar bifokal lens için iyi adaydır. Motive olmayanlar, kritik görme isteği, zayıf gözyaşı kalitesi, düzensiz kornealı (keratoko nus veya irregüler astigmatizma), yüksek miyopik, düz kornealı ve alt kapak gevşekliği olan hastalar astigmatik kişiler, daha önce Kontakt lens takamayan kişiler ve ambliyop hastalar ise kötü adaylardır. Eğer hasta ambliyop ise optimum bifokal uygulama sağlanamadıkça bifokal lens bu hastalarda kontrendikedir. Çünkü görmede simultane geçiş sağlanamaz.

Deneme lensi seçimindeki kriterler:

Öncelikle hastanın uzak gözlük reçetesinin monoküler ve binoküler şartlarda doğru saptanması ve üzerine eklenen yakın değerin yine monoküler ve binoküler tespit edilmesidir. Gözlük reçetesinde silindirik düzeltme varsa bu sferik değere çevrilerek önce gözlüğe eklenmeli ve hem uzak hem yakın görmeyi ne derecede etkilediği araştırılmalıdır. En iyi sferik değerin binoküler şartlarda en iyi subjektif görme keskinliğini veren değer olarak bifokal lens takılmadan onaylanması ve binoküler olarak dengelenmesi sağlanmalıdır. Başarılı bir bifokal adaptasyon uzak ve yakın için hem monoküler hem de binoküler net görmeyi sağlayan doğru refraksiyonun yapılması ile başlar. Bifokal lensin uzak düzeltmesi verteks mesafesi hesaplanarak en iyi sferik gözlük reçetesinin uygulanması esasına dayanır. Bifokal okuma ekinde gözlükte saptanan değer esas alınır. Muayene sırasında oda aydınlatması normal olmalıdır. Eğer lens santralize ise ve hastanın uzak, yakın görmesi yeterli ise adaptasyon için ortalama 5 gün sonra kontrol edilir. Eğer hastanın 5 gün adaptasyonundan sonra görme dereceleri aynı ise lens verilir. Üretici firma bu uygulama opsiyonunu binoküler bifokal olarak isimlendirir.

Oküler dominansın ölçümü:

Dominant göz en iyi abartılmış görme seviyesinde +2 D bulanıklık testi ile saptanır. +2.D bulanıklık testinde hasta binoküler şartlarda Snellen eşelinde alt sıralara bakarken sıra ile iki gözü önüne +2.D lik cam konur ve görmenin hangi gözde daha çok bozulduğu sorulur. Eğer cevap iki gözdede eşit ise el dominansına bakılır. Sağ eli dominant olanların sağ, sol eli dominant olanların sol gözleri dominant olarak kabul edilir. Dominant gözü saplamada kullanılan diğer bir yöntem binoküler olarak 25-30 santim mesafede tam ortada tutulan küçük bir delikten uzak bir cisme bakarken gözler sırasıyla kapatılır. Bir gözle bakıldığında ya cisim aynı yerdedir yada kaybolur. Cismi aynı yerde gören göz doıninant olarak kabul edilir. Birçok kişide iki testin yapılması hata payını ortadan kaldım. Deneme lensinin uzak değeri en iyi uzak sferik gözlük reçetesi ile aynı değerde ve gözlük numarası ±4. diyoptriden büyük ise verteks mesafesini ekleyerek saptanır. Yakın ek gözlük reçetesinde saptanan değerde verilir. Gözlük derecesi +4 D fazla ise verteks cetveli esas alınarak düzeltme yapılır. Örnek: En iyi sferik uzak gözlük -4.25 ile - 5.25 arası ise +0.25 D, -5.50 D ile - 6.50 D arası ise —0.50 D bifokal kontak[ lens uzak reçetesine eklenir. Acuvue bifokal lensde yakın ek değeri ara kademelerde ise bir üsteki derece verilir.

 

Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.